Πράσινη Μετάβαση ΜμΕ – Αναβάθμιση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων

Το συνολικό ποσό των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (De minimis) που έχει λάβει στο παρελθόν η επιχείρηση, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης από αυτή τη Δράση, πρέπει να μην υπερβαίνει το ποσό των €200.000 σε οποιαδήποτε περίοδο τριών οικονομικών ετών (τρέχον οικονομικό έτος και τα δύο (2) προηγούμενα οικονομικά έτη) πριν από τον χρόνο χορήγησης του εννόμου δικαιώματος της ενίσχυσης. Όταν σημειωθεί υπέρβαση του σχετικού ανώτατου ορίου που ορίζεται προηγουμένως, με τη χορήγηση νέας ενίσχυσης ήσσονος σημασίας, κανένα τμήμα της εν λόγω νέας ενίσχυσης δεν δύναται να υπαχθεί στο ευεργέτημα του κανονισμού.

Επισημαίνεται ότι τα επενδυτικά σχέδια που θα υποβληθούν με την επιλογή του χρηματοδοτικού καθεστώτος, και μόνο αυτά που θα κάνουν χρήση του Άρθρου 13 «Πεδίο εφαρμογής των περιφερειακών ενισχύσεων» και Άρθρου 14 «Περιφερειακές επενδυτικές ενισχύσεις», θα πρέπει να έχουν το χαρακτήρα αρχικής επένδυσης και συγκεκριμένα να πληρούν μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

• Δημιουργία νέας επιχειρηματικής εγκατάστασης. • Επέκταση της δυναμικότητας υφιστάμενης μονάδας. Η πρόσθετη δυναμικότητα της μονάδας λόγω του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνον εφόσον η υφιστάμενη δυναμικότητα της μονάδας μπορεί να πιστοποιηθεί από επίσημα στοιχεία τεκμηρίωσης. • Διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν. • Θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης μονάδας.

Στην παρούσα Πρόσκληση δεν είναι επιλέξιμες:

α) επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, που εμπίπτουν στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1379/2013 του Συμβουλίου,

β) επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων,

γ) ενισχύσεις που χορηγούνται σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της μεταποίησης και της εμπορίας γεωργικών προϊόντων, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. i) όπου το ποσό της ενίσχυσης καθορίζεται με βάση την τιμή ή την ποσότητα τέτοιων προϊόντων που πωλούνται από πρωτογενείς παραγωγούς ή διατίθενται στην αγορά από τις οικείες επιχειρήσεις,
2. ii) όπου η ενίσχυση συνοδεύεται από την υποχρέωση απόδοσής της εν μέρει ή εξ ολοκλήρου σε πρωτογενείς παραγωγούς. «Πράσινος Μετασχηματισμός ΜμΕ»

δ) Οι ενισχύσεις για δραστηριότητες επιχειρήσεων που σχετίζονται με εξαγωγές προς τρίτες χώρες ή προς κράτη μέλη, και συγκεκριμένα ενισχύσεις που συνδέονται άμεσα με τις εξαγόμενες ποσότητες, με τη δημιουργία και λειτουργία δικτύου διανομής ή με άλλες τρέχουσες δαπάνες που σχετίζονται με την εξαγωγική δραστηριότητα.

ε) Οι ενισχύσεις σε επιχειρήσεις που εξαρτώνται από την κατά προτίμηση χρήση εγχώριων προϊόντων αντί των εισαγομένων.

στ) Οι ενισχύσεις για τις οποίες τίθεται ως όρος η χρήση εγχώριων αγαθών αντί των εισαγόμενων.

Στην περίπτωση επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους παραπάνω τομείς αλλά και σε έναν ή περισσότερους από τους επιλέξιμους κωδικούς δραστηριότητας, ο Κανονισμός ΕΕ 1407/2013 εφαρμόζεται στις ενισχύσεις που χορηγούνται στις επιλέξιμες δραστηριότητες, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει ο διαχωρισμός των δραστηριοτήτων ή η διάκριση του κόστους, ότι οι δραστηριότητες στους τομείς που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των κανονισμών αυτών δεν τυγχάνουν ενίσχυσης.

 Στην παρούσα Πρόσκληση δεν είναι επιλέξιμες:

α) επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, που εμπίπτουν στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1379/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου,

β) επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων,

γ) επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του χάλυβα,

δ) επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του άνθρακα

ε) επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ναυπηγικό τομέα

στ) επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των συνθετικών ινών

ζ) επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των μεταφορών και στη συναφή υποδομή

η) επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, διανομή και τις υποδομές ενέργειας

ι) στις ενισχύσεις που χορηγούνται στον τομέα της μεταποίησης και της εμπορίας γεωργικών προϊόντων, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. i) όταν το ποσό της ενίσχυσης καθορίζεται με βάση την τιμή ή την ποσότητα των εν λόγω προϊόντων που αγοράζονται από πρωτογενείς παραγωγούς ή διατίθενται στην αγορά από τις οικείες επιχειρήσεις

1. ii) όταν η ενίσχυση συνοδεύεται από την υποχρέωση της απόδοσής της εν μέρει ή εξολοκλήρου σε πρωτογενείς παραγωγούς

Στην περίπτωση επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς οι οποίοι αναφέρονται στα παραπάνω (α), έως (ι) και δραστηριοποιούνται επίσης σε έναν ή περισσότερους από τους επιλέξιμους κωδικούς δραστηριότητας, ο κανονισμός ΕΕ 651/2014 εφαρμόζεται στις ενισχύσεις που χορηγούνται στις επιλέξιμες δραστηριότητες υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει λογιστικά, σαφής διαχωρισμός των δραστηριοτήτων ή διάκριση του κόστους, ότι οι δραστηριότητες στους τομείς που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού ΕΕ 651/2014 δεν τυγχάνουν ενίσχυσης που χορηγείται δυνάμει του κανονισμού ΕΕ 651/2014».

Ιδιαιτέρως τονίζεται ότι ο Καν. (ΕΕ) 651/2014 δεν εφαρμόζεται:

α) στις ενισχύσεις που διευκολύνουν την παύση λειτουργίας μη ανταγωνιστικών ανθρακωρυχείων, που εμπίπτουν στην απόφαση 2010/787/ΕΕ του Συμβουλίου

β) στις ενισχύσεις για δραστηριότητες που σχετίζονται με εξαγωγές προς τρίτες χώρες ή προς κράτη μέλη, και συγκεκριμένα στις ενισχύσεις που συνδέονται άμεσα με τις εξαγόμενες ποσότητες, με τη δημιουργία και λειτουργία δικτύου διανομής ή με άλλες τρέχουσες δαπάνες που σχετίζονται με την εξαγωγική δραστηριότητα

γ) στις ενισχύσεις που εξαρτώνται από την προτίμηση ή υποχρέωση χρήσης εγχώριων προϊόντων ή υπηρεσιών αντί των εισαγομένων.

Οι κυριότερες εργασίες που περιλαμβάνει η κατηγορία αυτή είναι: χωματουργικές εργασίες – θεμελιώσεις, κατασκευή φέροντος οργανισμού, χρωματισμοί, κουφώματα-υαλοπετάσματα, επικαλύψεις-επενδύσεις, μεταλλικές & ξύλινες κατασκευές, συνήθεις ηλεκτρολογικές / υδραυλικές εργασίες, διαμόρφωση ειδικών χώρων (π.χ. οικοδομικές εργασίες για την κατασκευή πισίνων, παιδικών χαρών, γήπεδο αθλοπαιδιών κλπ),περίφραξη οικοπέδου, κλπ. Επίσης περιλαμβάνονται οι κτηριακές κατασκευές για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, καθώς και οι δαπάνες έκδοσης οικοδομικής άδειας εφ’ όσον αυτές παγιοποιούνται.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 40%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 40%

Προμήθεια και εγκατάσταση νέων σύγχρονων μηχανημάτων και εξοπλισμού, απαραίτητου για τη λειτουργία της επιχείρησης και την άσκηση της οικονομικής δραστηριότητάς της (Συμβατικές Δαπάνες).

2.1 Παραγωγικός & Μηχανολογικός Εξοπλισμός | Επιλέξιμες είναι δαπάνες που αφορούν στην προμήθεια, μεταφορά εγκατάσταση και λειτουργία, νέων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού κάθε μορφής που στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό και στην ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων προϊόντων ή/και υπηρεσιών της ενισχυόμενης επιχείρησης, ή / και την επέκταση της παραγωγικής δραστηριότητας τους. Ο προμηθευόμενος εξοπλισμός πρέπει να εξυπηρετεί άμεσα τη λειτουργία της επιχείρησης, να είναι καινούργιος, αμεταχείριστος και στην κυριότητα της επιχείρησης

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 100%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): από 20% έως 100%

2.2 Λοιπός εξοπλισμός | Προμήθεια υποστηρικτικού εξοπλισμού: έπιπλα γραφείου, συστήματα ασφαλείας & πυρασφάλειας, κλπ

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 5%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 5%

Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης – εξοικονόμηση ενέργειας και προστασία του περιβάλλοντος (Δαπάνες «Πράσινης Μετάβασης»/GREEN).

Εξοπλισμός για βελτίωση Ενεργειακής Απόδοσης /Εξοικονόμησης Ενέργειας | ✓ Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων θέρμανσης ή και ψύξης (πχ αντλίες θερμότητας, κλιματιστικά inverter) καθώς και παροχής ζεστού νερού χρήσης ✓ Εξοπλισμός και εγκατάσταση συστημάτων ανάκτησης ενέργειας από την λειτουργία παραγωγικού και μη παραγωγικού μηχανολογικού εξοπλισμού. ✓ Αντικατάσταση/εγκατάσταση μονώσεων σωληνώσεων – δικτύων – δεξαμενών για μείωση απωλειών. ✓ Εγκατάσταση συμπιεστών, ψυκτικών συγκροτημάτων, καυστήρων / λεβήτων, φούρνων, κλιβάνων υψηλής ενεργειακής απόδοσης. ✓ Προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος EMS για τους χώρους παραγωγής / αποθήκευσης. ✓ Προμήθεια ηλεκτρικών / ηλεκτρονικών συσκευών ενεργειακής σήμανσης Α (νέασήμανση).«Πράσινος Μετασχηματισμός ΜμΕ» ✓ Προμήθεια εξοπλισμού μεταφοράς εμπορευμάτων και προϊόντων και εντός του ευρύτερου χώρου άσκησης δραστηριότητας για επιχειρήσεις logistics ή χονδρικού εμπορίου ή τουριστικού τομέα, όπως Προμήθεια ηλεκτροκίνητων παντός τύπου (πχ τύπου ΚΛΑΡΚ). ✓ Εξοπλισμός και εργασίες αναβάθμισης της ενεργειακής απόδοσης του συστήματος κλιματισμού. ✓ Αντιστάθμιση άεργου ισχύος ηλεκτρικών καταναλώσεων. ✓ Εξοπλισμός και εργασίες αναβάθμισης συστήματος και ελέγχου φωτισμού στους χώρους της επιχείρησης.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 50%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 50%

Εξοπλισμός κυκλικής οικονομίας | ✓ Προμήθεια εξοπλισμού και εγκατάσταση μονάδων για τη διαχείριση των υγρών & στερεών αποβλήτων. ✓ Προμήθεια εξοπλισμού και εγκατάσταση μονάδων, συστημάτων για τον περιορισμό της ρύπανσης του εδάφους, υπεδάφους, των υδάτων και της ατμόσφαιρας. ✓ Προμήθεια εξοπλισμού και εργασίες για τη μείωση αέριων ρύπων και όχλησης. ✓ Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού για μείωση κατανάλωσης και απώλειας νερού. ✓ Προμήθεια/Αναβάθμιση εξοπλισμού για Ανακύκλωση, όπως: o Κάδους απορριμμάτων μηχανικής αποκομιδής o Μεταλλικός συμπιεστής απορριμμάτων (Press-container/Baler) o Εξοπλισμός διαχωρισμού και διαλογής ύλης (π.χ. centrifuge separator) o Βιομηχανικοί κάδοι κομποστοποίησης οργανικής ύλης ✓ Προμήθεια/Αναβάθμιση εξοπλισμού για Απόβλητα, όπως: o Μηχανήματα φόρτωσης και διαλογής αποβλήτων o Τεμαχιστές αποβλήτων o Εξοπλισμός εσχάρωσης, εξάμμωσης, πρωτοβάθμιας καθίζησης o Εξοπλισμός δευτεροβάθμιας επεξεργασίας-μέθοδος ενεργού ιλύος και βιολογικής/ χημικής απομάκρυνσης ✓ Προμήθεια/Αναβάθμιση εξοπλισμού για Μείωση ελλαττωματικών προϊόντων, όπως: o Μηχανήματα x-ray ελέγχου παραγωγής o Εξοπλισμός συσσωμάτωσης και αναδιαμόρφωση υλικών (agglomeration machine) o Τεμαχιστές απορριμμάτων ✓ Προμήθεια/Αναβάθμιση εξοπλισμού για βελτιστοποίηση κατανάλωσης υδάτινων πόρων/επανάχρηση νερού, όπως: o Συστήματα φιλτραρίσματος νερού (ώσμωση, αφαλάτωση κ.λπ.)«Πράσινος Μετασχηματισμός ΜμΕ» o Έξυπνα συστήματα εξοικονόμησης νερού (φωτοκύτταρα, βαλβίδες ελέγχου ροής, ρυθμιστές τύπου φλοτέρ, μέχρι μονάδες R/O, αμμόφιλτρα, ελαιοδιαχωριστές.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 50%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 50%

Εξοπλισμός για την εγκατάσταση φωτοβολταικών σταθμών και συστημάτων αποθήκευσης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και κάλυψη των ιδίων αναγκών (αυτοπαραγωγή) (άρθρο 41 ΓAK & De minimis) | Επιλέξιμες δαπάνες για προμήθεια και εγκατάσταση φωτοβολταικών σταθμών και συστημάτων αποθήκευσης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και κάλυψη των ιδίων αναγκών (αυτοπαραγωγή). Ενδεικτικά αναφέρονται: ✓ Προμήθεια και εγκατάσταση φωτοβολταικού σταθμού εγκατεστημένης ισχύος έως 10kW. ✓ Προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος αποθήκευσης ενέργειας από φωτοβολταικούς σταθμούς, με κατ’ ελάχιστο ωφέλιμη χωρητικότητα ίση με την ισχύ του σταθμού για μία ώρα. ✓ Εγκατάσταση μονάδων φόρτισης ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων (μόνο για De minimis). ✓ Έξυπνοι μετρητές ενέργειας και τηλεμετρία (smart metering).

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 50%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 50%

Πιστοποίηση και συμμόρφωση προϊόντων σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και προαιρετικά πρότυπα ευρωπαϊκών χωρών ή /και χωρών εκτός Ε.Ε | ✓ Συμβουλευτικές υπηρεσίες μελετών για την προετοιμασία της επιχείρησης (π.χ τεχνική μετάφραση, ξένη νομοθεσία, ειδικές απαιτήσεις αγοράς για την είσοδο των προϊόντων στη χώρα προορισμού) | ✓ Δοκιμές και έλεγχοι ποιότητας προϊόντων για συμμόρφωση με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και προαιρετικά πρότυπα ευρωπαϊκών χωρών ή /και χωρών εκτός Ε.Ε από διαπιστευμένους φορείς εσωτερικού ή / και εξωτερικού. | ✓ Δοκιμές και έλεγχοι ποιότητας για την κατοχύρωση σήματος CE / εξειδικευμένα ευρωπαϊκά ή / και διεθνή σήματα (π.χ ecolabel) ✓ Βιομηχανικοί έλεγχοι ✓ Συμμόρφωση προϊόντων σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και προαιρετικά ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα (π.χ. o CE, o ΕΝ 15088, o ΕΝ 998-2, o ΕΝ 1090-1).

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 10%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 10% και έως 50.000€

Πιστοποίηση υπηρεσιών & διαδικασιών σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και λοιπά ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα. | ✓ Συμβουλευτικές υπηρεσίες μελετών για την προετοιμασία επιχείρησης, ανάπτυξη, εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος διαχείρισης. ✓ Επιθεώρηση και Πιστοποίηση συστημάτων διαχείρισης σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και λοιπά ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα από διαπιστευμένους φορείς εσωτερικού ή εξωτερικού. HINTS1 & 4.2 | ✓Οι δαπάνες που σχετίζονται με την πιστοποίηση – συμμόρφωση προϊόντων είναι επιλέξιμες αποκλειστικά και μόνο στην περίπτωση που καταλήγουν σε λήψη της ζητούμενης Πιστοποίησης Σήματος το οποίο θα πρέπει να έχει εκδοθεί έως την ημερομηνία της ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου ή να τεκμηριώνεται αποδεδειγμένα ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για την έκδοσή του, ήτοι να έχει ολοκληρωθεί θετικά η επιθεώρηση πιστοποίησης.✓ Επιλέξιμες δαπάνες αφορούν στην έκδοση Πιστοποίησης συστημάτων διαχείρισης και όχι για την ανανέωση υπάρχουσας. ✓ Στις υποκατηγορίες αυτές οι συμβουλευτικές υπηρεσίες και προπαρασκευαστικές ενέργειες είναι επιλέξιμες μόνο με παραδοτέο μελέτη που αφορά στις εν λόγω πιστοποιήσεις.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 10%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 10% και έως 50.000€

Πνευματική ιδιοκτησία – Ευρεσιτεχνίες – Μεταφορά τεχνογνωσίας.  |  4.3.1. Ενέργειες για την κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών και την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. 4.3.2 Ενέργειες για την κατοχύρωση Σήματος. 4.3.3 Απόκτηση, μεταφορά και χρήση δικαιωμάτων τεχνογνωσίας ή και αδειών εκμετάλλευσης για την υλοποίηση του προτεινόμενου έργου.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 10%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 10% και έως 50.000€

Συμβουλευτικές υπηρεσίες και μελέτη αναφορικά με την συσκευασία, ετικέτα, brand της επιχείρησης. Αφορά αποκλειστικά τα παρακάτω: ✓ Υπηρεσίες σχεδιασμού ή επανασχεδιασμού συσκευασίας ✓ Υπηρεσίες σχεδιασμού ή επανασχεδιασμού ετικέτας ✓ Υπηρεσίες σχεδιασμού ή επανασχεδιασμού brand (σήμα, λογότυπο) → Οι δαπάνες που σχετίζονται με τις υπηρεσίες σχεδιασμού (μελέτη επικοινωνιακού σκεπτικού (concept) και προσχέδια και τελικός σχεδιασμός) είναι επιλέξιμες αποκλειστικά και μόνο στην περίπτωση που καταλήγουν σε νέα συσκευασία / ετικέτα / εταιρική ταυτότητα.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 5%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 5%

Αφορά αποκλειστικά σε: ✓ Κόστος προβολής ψηφιακού διαφημιστικού μηνύματος σε τακτική βάση σε κοινωνικά δίκτυα και ιστοσελίδες στην Ελλάδα και σε χώρες προορισμού των προϊόντων (π.χ google ads, facebook ads, instagram ads, youtube κ.ο.κ.) ✓ Συμβουλευτικές υπηρεσίες ψηφιακής προβολής (π.χ email marketing, newsletter campaign, web banners, ανάπτυξη ψηφιακού υλικού διαφήμισης) ✓ Διαφημιστικές καταχωρήσεις σε έντυπη μορφή. ✓ Σχεδιασμός και παραγωγή έντυπου πληροφοριακού υλικού.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 20.000€
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): μη επιλέξιμο

Επιλέξιμες είναι αποκλειστικά οι δαπάνες μίσθωσης, εγκατάστασης και διαχείρισης περιπτέρου για τη συμμετοχή της επιχείρησης σε οποιαδήποτε εμπορική έκθεση.

→ Η συμμετοχή της επιχείρησης σε εμπορικές εκθέσεις επιτρέπεται μόνον με την ιδιότητα του εκθέτη.

→ Οι εκθέσεις να αφορούν στο χρονικό διάστημα από την υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης και μέχρι την ολοκλήρωση του έργου.

→ Σε περίπτωση συγχρηματοδότησης από άλλο φορέα η εν λόγω δαπάνη δε θεωρείται επιλέξιμη.

→ Το μέγιστο επιλέξιμο κόστος της κατηγορίας 7 είναι μέχρι 10% του επιχορηγούμενου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 10%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 10%

8.1 Τεχνικές μελέτες απαραιτήτως συνδεόμενες με πιστοποιημένες δαπάνες κατηγοριών 1, 2 και 3 | Οι επιλέξιμες μελέτες ενδεικτικά αναφέρονται σε:

✓ σε τεχνικές μελέτες από αρμόδιο μηχανικό για τον εκσυγχρονισμό κτιριακών εγκαταστάσεων (συμπεριλαμβανομένων των βοηθητικών εγκαταστάσεων των κτηρίων) καθώς και τη διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου της ενισχυόμενης επιχείρησης

✓ σε μελέτες (αρχιτεκτονική, στατική, κλπ) για την έκδοση οικοδομικής άδειας

✓ σε αμοιβές εκπόνησης τεχνικών μελετών μηχανικών για την εγκατάσταση νέου μηχανολογικού εξοπλισμού

✓ σε τεχνικές μελέτες ενεργειακού συμβούλου για την εγκατάσταση συστημάτων/ εξοπλισμού εξοικονόμησης ενέργειας ή/και κυκλικής οικονομίας

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 10%
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 10% και έως 80.000€

8.2 Συμβουλευτικές υπηρεσίες | Οι δαπάνες παροχής υπηρεσιών, παρακολούθησης και διαχείρισης της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου είναι επιλέξιμες υπό τους ακόλουθους όρους:

✓ Να αφορούν στο χρονικό διάστημα από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης και μέχρι την ολοκλήρωση της επένδυσης.

✓ Οι πιθανές δαπάνες διαμονής, μετακίνησης και λοιπές δαπάνες ταξιδιών των συμβούλων περιλαμβάνονται στη συνολική αμοιβή τους και δεν είναι επιλέξιμες ως διακριτές δαπάνες.

✓ Για κάθε συμβουλευτική υπηρεσία, πρέπει να υπάρχει σχετική σύμβαση με την επιχείρηση

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): από 4% και μέχρι 10.000€
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 4% και έως 25.000€

Προμήθεια αυτοκινούμενων οχημάτων αμιγώς ηλεκτρικών για την κάλυψη αποκλειστικά των αναγκών της επιχείρησης. Η προμήθεια μεταφορικού μέσου της κατηγορίας είναι επιλέξιμη υπό τους ακόλουθους περιορισμούς:

✓  Το μεταφορικό μέσο θα πρέπει να είναι καινούργιο, αμεταχείριστο, στην κυριότητα της επιχείρησης

✓  Το μεταφορικό μέσο να είναι: ▪ είτε επαγγελματικής χρήσης ▪ είτε μικτής χρήσης έως εννέα (9) θέσεων και να χρησιμοποιείται για την μεταφορά πελατών χωρίς κόμιστρο ή/και εξοπλισμού/υλικών

✓  Η προμήθεια του μεταφορικού μέσου θα πρέπει να δικαιολογείται από την δραστηριότητα που ασκεί η επιχείρηση και να μην προορίζεται για μίσθωση.

✓  Η δαπάνη χρηματοδοτικής μίσθωσης μεταφορικών μέσων θεωρείται επιλέξιμη δαπάνη μόνο όταν ο εκμισθωτής μπορεί να συνάπτει συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 1665/1986 (ΦΕΚ 194 Α’)

→ Δεν είναι επιλέξιμη η δαπάνη που αφορά σε αγορά για επιβατικά οχήματα, για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις οδικές εμπορευματικές μεταφορές για λογαριασμό τρίτων.

→ Δεν είναι επιλέξιμες οι δαπάνες που αφορούν σε δασμούς, φόρους, τέλη, έξοδα αμοιβών εκτελωνιστή και εκτελωνισμού.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 50.000€
• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας ΓΚΑΚ 651/2014): έως 25% και έως 100.000€

Οι δαπάνες νέου προσωπικού είναι επιλέξιμες μέχρι ποσοστού 20% και μέχρι ύψους 45.000€ για τρεις (3) νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης (ΕΜΕ) ανεξαρτήτως του κόστους της κάθε μιας θέσης εργασίας. Εάν δεν καλύπτονται οι τρεις (3) ΕΜΕ τότε ισχύει ο κάτωθι πίνακας για τον επιμερισμό του επιχορηγούμενου κόστους ανά νέα θέση εργασίας (ΕΜΕ):

• Ένα νέο ΕΜΕ – Μέγιστο κόστος 15.000€ 
• Δύο νέα ΕΜΕ – Μέγιστο κόστος 30.000€ (ανεξαρτήτου κόστους ΕΜΕ)
• Τρία νέα ΕΜΕ – Μέγιστο κόστος 45.000€ (ανεξαρτήτου κόστους ΕΜΕ)

→Για τα επενδυτικά σχέδια με καθεστώς ενίσχυσης De minimis (Καν. 1407/2013) η δαπάνη αυτή ενισχύεται με χρήση της κοινής στήριξης – άρθρο 25 του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/1060. → Για τα επενδυτικά σχέδια με ΓΑΚ, δεν είναι επιλέξιμη δαπάνη.

Για τα επενδυτικά σχέδια με καθεστώς ενίσχυσης De minimis (Καν. 1407/2013), κατά το χρονικό διάστημα υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου είναι επιλέξιμες έμμεσες δαπάνες οι οποίες περιλαμβάνονται στο συνολικό επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου και υπολογίζονται με βάση σταθερό συντελεστή 7% των άμεσων επιλέξιμων δαπανών της πράξης.

Για το σύνολο των περιφερειών της χώρας

• Δημόσια επιχορήγηση για Μικρές, Πολύ Μικρές και Μεσαίες επιχειρήσεις: έως 40%
• Ιδιωτική συμμετοχή: 60%
• Πρόσθετο ποσοστό Δημόσιας Επιχορήγησης (10%), της στήλης (1) για Μικρές, Πολύ Μικρές και Μεσαίες επιχειρήσεις με υλοποίηση δαπανών «Πράσινης Μετάβασης» (GREEN) τουλάχιστον 20% του συνολικού επιλέξιμου Π/Υ: έως 50%
• Ιδιωτική συμμετοχή: 50%

Επιλέξιμες Δαπάνες: 1. Κτίρια, εγκαταστάσεις και περιβάλλων χώρος, 2. Μηχανήματα –Εξοπλισμός (Συμβατικές Δαπάνες), 3.1 Εξοπλισμός για βελτίωση Ενεργειακής Απόδοσης/εξοικονόμησης ενέργειας, 3.2 Εξοπλισμός κυκλικής οικονομίας, 4. Πιστοποίηση Προϊόντων – Υπηρεσιών – Διαδικασιών, 9. Μεταφορικά Μέσα

Για τις Περιφέρειες: Βόρειο Αιγαίο, Κρήτη, Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Ήπειρος, Θεσσαλία, Ιόνια Νησιά, Δυτική Ελλάδα, Στερεά Ελλάδα,  Πελοπόννησος, Νότιο Αιγαίο

• Δημόσια Επιχορήγηση για μικρές, πολύ μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις: έως 40%
• Ιδιωτική συμμετοχή: 60%
• Πρόσθετο ποσοστό Δημόσιας Επιχορήγησης (10%), της στήλης (1) για Μικρές, Πολύ Μικρές και Μεσαίες επιχειρήσεις με υλοποίηση δαπανών «Πράσινης Μετάβασης» (GREEN) τουλάχιστον 20% του συνολικού επιλέξιμου Π/Υ: έως 50%
• Ιδιωτική συμμετοχή: 50%

Για τις Περιφέρειες: Δυτικός Τομέας Αθηνών

• Δημόσια Επιχορήγηση για τις μεσαίες επιχειρήσεις: έως 25%
• Ιδιωτική συμμετοχή για τις μεσαίες επιχειρήσεις: 75% 
• Δημόσια Επιχορήγηση για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις: έως 35%
• Ιδιωτική συμμετοχή τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις: 65%

Για τις Περιφέρειες: Ανατολική Αττική, Δυτική Αττική, Πειραιάς, Νήσοι

• Δημόσια Επιχορήγηση για τις μεσαίες επιχειρήσεις: έως 35%
• Ιδιωτική συμμετοχή για τις μεσαίες επιχειρήσεις: 65% 
• Δημόσια Επιχορήγηση για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις: έως 45%
• Ιδιωτική συμμετοχή τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις: 55%

Για Επιλέξιμες Δαπάνες: Υπηρεσίες Σχεδιασμού Συσκευασίας – Ετικέτας – Branding, Τεχνικές Μελέτες (απαραιτήτως συνδεόμενες με δαπάνες κατηγοριών 1,2,3), Συμβουλευτικές υπηρεσίες (παρακολούθησης επενδυτικού σχεδίου)

• Δημόσια Επιχορήγηση για μικρές, πολύ μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις: έως 40%
• Ιδιωτική συμμετοχή: 60%
• Πρόσθετο ποσοστό Δημόσιας Επιχορήγησης (10%), της στήλης (1) για Μικρές, Πολύ Μικρές και Μεσαίες επιχειρήσεις με υλοποίηση δαπανών «Πράσινης Μετάβασης» (GREEN) τουλάχιστον 20% του συνολικού επιλέξιμου Π/Υ: έως 50%
• Ιδιωτική συμμετοχή: 50%

Για Επιλέξιμες Δαπάνες: Εξοπλισμός για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων αποθήκευσης και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και κάλυψη των ιδίων αναγκών

• Δημόσια Επιχορήγηση για μικρές, πολύ μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις: έως 40%
• Ιδιωτική συμμετοχή: 60%
• Πρόσθετο ποσοστό Δημόσιας Επιχορήγησης (10%), της στήλης (1) για Μικρές και Πολύ Μικρές επιχειρήσεις με υλοποίηση δαπανών «Πράσινης Μετάβασης» (GREEN) τουλάχιστον 20% του συνολικού επιλέξιμου Π/Υ: έως 50%
• Ιδιωτική συμμετοχή: 50%

Για Επιλέξιμες Δαπάνες: Συμμετοχή σε εμπορικές εκθέσεις

• Δημόσια Επιχορήγηση για μικρές, πολύ μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις: έως 40%
• Ιδιωτική συμμετοχή: 60%
• Πρόσθετο ποσοστό Δημόσιας Επιχορήγησης (10%), της στήλης (1) για Μικρές, Πολύ Μικρές και Μεσαίες επιχειρήσεις με υλοποίηση δαπανών «Πράσινης Μετάβασης» (GREEN) τουλάχιστον 20% του συνολικού επιλέξιμου Π/Υ: έως 50%
• Ιδιωτική συμμετοχή: 50%

Οι κυριότερες εργασίες που περιλαμβάνει η κατηγορία αυτή είναι: χωματουργικές εργασίες – θεμελιώσεις, κατασκευή φέροντος οργανισμού, χρωματισμοί, κουφώματα-υαλοπετάσματα, επικαλύψεις-επενδύσεις, μεταλλικές & ξύλινες κατασκευές, συνήθεις ηλεκτρολογικές / υδραυλικές εργασίες, διαμόρφωση ειδικών χώρων (π.χ. οικοδομικές εργασίες για την κατασκευή πισίνων, παιδικών χαρών, γήπεδο αθλοπαιδιών κλπ),περίφραξη οικοπέδου, κλπ. Επίσης περιλαμβάνονται οι κτηριακές κατασκευές για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, καθώς και οι δαπάνες έκδοσης οικοδομικής άδειας εφ’ όσον αυτές παγιοποιούνται.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 40%

Προμήθεια και εγκατάσταση νέων σύγχρονων μηχανημάτων και εξοπλισμού, απαραίτητου για τη λειτουργία της επιχείρησης και την άσκηση της οικονομικής δραστηριότητάς της (Συμβατικές Δαπάνες).

2.1 Παραγωγικός & Μηχανολογικός Εξοπλισμός | Επιλέξιμες είναι δαπάνες που αφορούν στην προμήθεια, μεταφορά εγκατάσταση και λειτουργία, νέων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού κάθε μορφής που στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό και στην ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων προϊόντων ή/και υπηρεσιών της ενισχυόμενης επιχείρησης, ή / και την επέκταση της παραγωγικής δραστηριότητας τους. Ο προμηθευόμενος εξοπλισμός πρέπει να εξυπηρετεί άμεσα τη λειτουργία της επιχείρησης, να είναι καινούργιος, αμεταχείριστος και στην κυριότητα της επιχείρησης.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 100%

2.2 Λοιπός εξοπλισμός | Προμήθεια υποστηρικτικού εξοπλισμού: έπιπλα γραφείου, συστήματα ασφαλείας & πυρασφάλειας, κλπ

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 5% της συνολικής επιχορηγούμενης δαπάνης της κατηγορίας 2

Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης – εξοικονόμηση ενέργειας και προστασία του περιβάλλοντος (Δαπάνες «Πράσινης Μετάβασης»/GREEN).

Εξοπλισμός για βελτίωση Ενεργειακής Απόδοσης /Εξοικονόμησης Ενέργειας | ✓ Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων θέρμανσης ή και ψύξης (πχ αντλίες θερμότητας, κλιματιστικά inverter) καθώς και παροχής ζεστού νερού χρήσης ✓ Εξοπλισμός και εγκατάσταση συστημάτων ανάκτησης ενέργειας από την λειτουργία παραγωγικού και μη παραγωγικού μηχανολογικού εξοπλισμού. ✓ Αντικατάσταση/εγκατάσταση μονώσεων σωληνώσεων – δικτύων – δεξαμενών για μείωση απωλειών. ✓ Εγκατάσταση συμπιεστών, ψυκτικών συγκροτημάτων, καυστήρων / λεβήτων, φούρνων, κλιβάνων υψηλής ενεργειακής απόδοσης. ✓ Προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος EMS για τους χώρους παραγωγής / αποθήκευσης. ✓ Προμήθεια ηλεκτρικών / ηλεκτρονικών συσκευών ενεργειακής σήμανσης Α (νέασήμανση).«Πράσινος Μετασχηματισμός ΜμΕ» ✓ Προμήθεια εξοπλισμού μεταφοράς εμπορευμάτων και προϊόντων και εντός του ευρύτερου χώρου άσκησης δραστηριότητας για επιχειρήσεις logistics ή χονδρικού εμπορίου ή τουριστικού τομέα, όπως Προμήθεια ηλεκτροκίνητων παντός τύπου (πχ τύπου ΚΛΑΡΚ). ✓ Εξοπλισμός και εργασίες αναβάθμισης της ενεργειακής απόδοσης του συστήματος κλιματισμού. ✓ Αντιστάθμιση άεργου ισχύος ηλεκτρικών καταναλώσεων. ✓ Εξοπλισμός και εργασίες αναβάθμισης συστήματος και ελέγχου φωτισμού στους χώρους της επιχείρησης.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 50%

Εξοπλισμός κυκλικής οικονομίας | ✓ Προμήθεια εξοπλισμού και εγκατάσταση μονάδων για τη διαχείριση των υγρών & στερεών αποβλήτων. ✓ Προμήθεια εξοπλισμού και εγκατάσταση μονάδων, συστημάτων για τον περιορισμό της ρύπανσης του εδάφους, υπεδάφους, των υδάτων και της ατμόσφαιρας. ✓ Προμήθεια εξοπλισμού και εργασίες για τη μείωση αέριων ρύπων και όχλησης. ✓ Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού για μείωση κατανάλωσης και απώλειας νερού. ✓ Προμήθεια/Αναβάθμιση εξοπλισμού για Ανακύκλωση, όπως: o Κάδους απορριμμάτων μηχανικής αποκομιδής o Μεταλλικός συμπιεστής απορριμμάτων (Press-container/Baler) o Εξοπλισμός διαχωρισμού και διαλογής ύλης (π.χ. centrifuge separator) o Βιομηχανικοί κάδοι κομποστοποίησης οργανικής ύλης ✓ Προμήθεια/Αναβάθμιση εξοπλισμού για Απόβλητα, όπως: o Μηχανήματα φόρτωσης και διαλογής αποβλήτων o Τεμαχιστές αποβλήτων o Εξοπλισμός εσχάρωσης, εξάμμωσης, πρωτοβάθμιας καθίζησης o Εξοπλισμός δευτεροβάθμιας επεξεργασίας-μέθοδος ενεργού ιλύος και βιολογικής/ χημικής απομάκρυνσης ✓ Προμήθεια/Αναβάθμιση εξοπλισμού για Μείωση ελλαττωματικών προϊόντων, όπως: o Μηχανήματα x-ray ελέγχου παραγωγής o Εξοπλισμός συσσωμάτωσης και αναδιαμόρφωση υλικών (agglomeration machine) o Τεμαχιστές απορριμμάτων ✓ Προμήθεια/Αναβάθμιση εξοπλισμού για βελτιστοποίηση κατανάλωσης υδάτινων πόρων/επανάχρηση νερού, όπως: o Συστήματα φιλτραρίσματος νερού (ώσμωση, αφαλάτωση κ.λπ.)«Πράσινος Μετασχηματισμός ΜμΕ» o Έξυπνα συστήματα εξοικονόμησης νερού (φωτοκύτταρα, βαλβίδες ελέγχου ροής, ρυθμιστές τύπου φλοτέρ, μέχρι μονάδες R/O, αμμόφιλτρα, ελαιοδιαχωριστές.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 50%

Εξοπλισμός για την εγκατάσταση φωτοβολταικών σταθμών και συστημάτων αποθήκευσης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και κάλυψη των ιδίων αναγκών (αυτοπαραγωγή) (άρθρο 41 ΓAK & De minimis) | Επιλέξιμες δαπάνες για προμήθεια και εγκατάσταση φωτοβολταικών σταθμών και συστημάτων αποθήκευσης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και κάλυψη των ιδίων αναγκών (αυτοπαραγωγή). Ενδεικτικά αναφέρονται: ✓ Προμήθεια και εγκατάσταση φωτοβολταικού σταθμού εγκατεστημένης ισχύος έως 10kW. ✓ Προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος αποθήκευσης ενέργειας από φωτοβολταικούς σταθμούς, με κατ’ ελάχιστο ωφέλιμη χωρητικότητα ίση με την ισχύ του σταθμού για μία ώρα. ✓ Εγκατάσταση μονάδων φόρτισης ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων (μόνο για De minimis). ✓ Έξυπνοι μετρητές ενέργειας και τηλεμετρία (smart metering).

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 50%

Πιστοποίηση και συμμόρφωση προϊόντων σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και προαιρετικά πρότυπα ευρωπαϊκών χωρών ή /και χωρών εκτός Ε.Ε | ✓ Συμβουλευτικές υπηρεσίες μελετών για την προετοιμασία της επιχείρησης (π.χ τεχνική μετάφραση, ξένη νομοθεσία, ειδικές απαιτήσεις αγοράς για την είσοδο των προϊόντων στη χώρα προορισμού) | ✓ Δοκιμές και έλεγχοι ποιότητας προϊόντων για συμμόρφωση με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και προαιρετικά πρότυπα ευρωπαϊκών χωρών ή /και χωρών εκτός Ε.Ε από διαπιστευμένους φορείς εσωτερικού ή / και εξωτερικού. | ✓ Δοκιμές και έλεγχοι ποιότητας για την κατοχύρωση σήματος CE / εξειδικευμένα ευρωπαϊκά ή / και διεθνή σήματα (π.χ ecolabel) ✓ Βιομηχανικοί έλεγχοι ✓ Συμμόρφωση προϊόντων σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και προαιρετικά ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα (π.χ. o CE, o ΕΝ 15088, o ΕΝ 998-2, o ΕΝ 1090-1).

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 10%

Πιστοποίηση υπηρεσιών & διαδικασιών σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και λοιπά ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα. | ✓ Συμβουλευτικές υπηρεσίες μελετών για την προετοιμασία επιχείρησης, ανάπτυξη, εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος διαχείρισης. ✓ Επιθεώρηση και Πιστοποίηση συστημάτων διαχείρισης σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και λοιπά ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα από διαπιστευμένους φορείς εσωτερικού ή εξωτερικού. HINTS1 & 4.2 | ✓Οι δαπάνες που σχετίζονται με την πιστοποίηση – συμμόρφωση προϊόντων είναι επιλέξιμες αποκλειστικά και μόνο στην περίπτωση που καταλήγουν σε λήψη της ζητούμενης Πιστοποίησης Σήματος το οποίο θα πρέπει να έχει εκδοθεί έως την ημερομηνία της ολοκλήρωσης του επενδυτικού σχεδίου ή να τεκμηριώνεται αποδεδειγμένα ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για την έκδοσή του, ήτοι να έχει ολοκληρωθεί θετικά η επιθεώρηση πιστοποίησης.✓ Επιλέξιμες δαπάνες αφορούν στην έκδοση Πιστοποίησης συστημάτων διαχείρισης και όχι για την ανανέωση υπάρχουσας. ✓ Στις υποκατηγορίες αυτές οι συμβουλευτικές υπηρεσίες και προπαρασκευαστικές ενέργειες είναι επιλέξιμες μόνο με παραδοτέο μελέτη που αφορά στις εν λόγω πιστοποιήσεις.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 10%

Πνευματική ιδιοκτησία – Ευρεσιτεχνίες – Μεταφορά τεχνογνωσίας.  |  4.3.1. Ενέργειες για την κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών και την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. 4.3.2 Ενέργειες για την κατοχύρωση Σήματος. 4.3.3 Απόκτηση, μεταφορά και χρήση δικαιωμάτων τεχνογνωσίας ή και αδειών εκμετάλλευσης για την υλοποίηση του προτεινόμενου έργου.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 10%

Συμβουλευτικές υπηρεσίες και μελέτη αναφορικά με την συσκευασία, ετικέτα, brand της επιχείρησης. Αφορά αποκλειστικά τα παρακάτω: ✓ Υπηρεσίες σχεδιασμού ή επανασχεδιασμού συσκευασίας ✓ Υπηρεσίες σχεδιασμού ή επανασχεδιασμού ετικέτας ✓ Υπηρεσίες σχεδιασμού ή επανασχεδιασμού brand (σήμα, λογότυπο) → Οι δαπάνες που σχετίζονται με τις υπηρεσίες σχεδιασμού (μελέτη επικοινωνιακού σκεπτικού (concept) και προσχέδια και τελικός σχεδιασμός) είναι επιλέξιμες αποκλειστικά και μόνο στην περίπτωση που καταλήγουν σε νέα συσκευασία / ετικέτα / εταιρική ταυτότητα.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 5%

Αφορά αποκλειστικά σε: ✓ Κόστος προβολής ψηφιακού διαφημιστικού μηνύματος σε τακτική βάση σε κοινωνικά δίκτυα και ιστοσελίδες στην Ελλάδα και σε χώρες προορισμού των προϊόντων (π.χ google ads, facebook ads, instagram ads, youtube κ.ο.κ.) ✓ Συμβουλευτικές υπηρεσίες ψηφιακής προβολής (π.χ email marketing, newsletter campaign, web banners, ανάπτυξη ψηφιακού υλικού διαφήμισης) ✓ Διαφημιστικές καταχωρήσεις σε έντυπη μορφή. ✓ Σχεδιασμός και παραγωγή έντυπου πληροφοριακού υλικού.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου (Κανόνας DeMinimis 1407/2013): έως 20.000€

Επιλέξιμες είναι αποκλειστικά οι δαπάνες μίσθωσης, εγκατάστασης και διαχείρισης περιπτέρου για τη συμμετοχή της επιχείρησης σε οποιαδήποτε εμπορική έκθεση.

→ Η συμμετοχή της επιχείρησης σε εμπορικές εκθέσεις επιτρέπεται μόνον με την ιδιότητα του εκθέτη.

→ Οι εκθέσεις να αφορούν στο χρονικό διάστημα από την υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης και μέχρι την ολοκλήρωση του έργου.

→ Σε περίπτωση συγχρηματοδότησης από άλλο φορέα η εν λόγω δαπάνη δε θεωρείται επιλέξιμη.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 10%

8.1 Τεχνικές μελέτες απαραιτήτως συνδεόμενες με πιστοποιημένες δαπάνες κατηγοριών 1, 2 και 3 | Οι επιλέξιμες μελέτες ενδεικτικά αναφέρονται σε:

✓ σε τεχνικές μελέτες από αρμόδιο μηχανικό για τον εκσυγχρονισμό κτιριακών εγκαταστάσεων (συμπεριλαμβανομένων των βοηθητικών εγκαταστάσεων των κτηρίων) καθώς και τη διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου της ενισχυόμενης επιχείρησης

✓ σε μελέτες (αρχιτεκτονική, στατική, κλπ) για την έκδοση οικοδομικής άδειας

✓ σε αμοιβές εκπόνησης τεχνικών μελετών μηχανικών για την εγκατάσταση νέου μηχανολογικού εξοπλισμού

✓ σε τεχνικές μελέτες ενεργειακού συμβούλου για την εγκατάσταση συστημάτων/ εξοπλισμού εξοικονόμησης ενέργειας ή/και κυκλικής οικονομίας

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 10%

8.2 Συμβουλευτικές υπηρεσίες | Οι δαπάνες παροχής υπηρεσιών, παρακολούθησης και διαχείρισης της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου είναι επιλέξιμες υπό τους ακόλουθους όρους:

✓ Να αφορούν στο χρονικό διάστημα από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης και μέχρι την ολοκλήρωση της επένδυσης.

✓ Οι πιθανές δαπάνες διαμονής, μετακίνησης και λοιπές δαπάνες ταξιδιών των συμβούλων περιλαμβάνονται στη συνολική αμοιβή τους και δεν είναι επιλέξιμες ως διακριτές δαπάνες.

✓ Για κάθε συμβουλευτική υπηρεσία, πρέπει να υπάρχει σχετική σύμβαση με την επιχείρηση

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 4%

Προμήθεια αυτοκινούμενων οχημάτων αμιγώς ηλεκτρικών για την κάλυψη αποκλειστικά των αναγκών της επιχείρησης. Η προμήθεια μεταφορικού μέσου της κατηγορίας είναι επιλέξιμη υπό τους ακόλουθους περιορισμούς:

✓  Το μεταφορικό μέσο θα πρέπει να είναι καινούργιο, αμεταχείριστο, στην κυριότητα της επιχείρησης

✓  Το μεταφορικό μέσο να είναι: ▪ είτε επαγγελματικής χρήσης ▪ είτε μικτής χρήσης έως εννέα (9) θέσεων και να χρησιμοποιείται για την μεταφορά πελατών χωρίς κόμιστρο ή/και εξοπλισμού/υλικών

✓  Η προμήθεια του μεταφορικού μέσου θα πρέπει να δικαιολογείται από την δραστηριότητα που ασκεί η επιχείρηση και να μην προορίζεται για μίσθωση.

✓  Η δαπάνη χρηματοδοτικής μίσθωσης μεταφορικών μέσων θεωρείται επιλέξιμη δαπάνη μόνο όταν ο εκμισθωτής μπορεί να συνάπτει συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 1665/1986 (ΦΕΚ 194 Α’)

→ Δεν είναι επιλέξιμη η δαπάνη που αφορά σε αγορά για επιβατικά οχήματα, για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις οδικές εμπορευματικές μεταφορές για λογαριασμό τρίτων.

→ Δεν είναι επιλέξιμες οι δαπάνες που αφορούν σε δασμούς, φόρους, τέλη, έξοδα αμοιβών εκτελωνιστή και εκτελωνισμού.

• Μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό/ποσό στον επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου: έως 50.000€

Οι δαπάνες νέου προσωπικού είναι επιλέξιμες μέχρι ποσοστού 20% και μέχρι ύψους 45.000€ για τρεις (3) νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης (ΕΜΕ) ανεξαρτήτως του κόστους της κάθε μιας θέσης εργασίας. Εάν δεν καλύπτονται οι τρεις (3) ΕΜΕ τότε ισχύει ο κάτωθι πίνακας για τον επιμερισμό του επιχορηγούμενου κόστους ανά νέα θέση εργασίας (ΕΜΕ):

• Ένα νέο ΕΜΕ – Μέγιστο κόστος 15.000€ 
• Δύο νέα ΕΜΕ – Μέγιστο κόστος 30.000€ (ανεξαρτήτου κόστους ΕΜΕ)
• Τρία νέα ΕΜΕ – Μέγιστο κόστος 45.000€ (ανεξαρτήτου κόστους ΕΜΕ)

Κατά το χρονικό διάστημα υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου είναι επιλέξιμες έμμεσες δαπάνες οι οποίες περιλαμβάνονται στο συνολικό επιχορηγούμενο Π/Υ του επενδυτικού σχεδίου και υπολογίζονται με βάση σταθερό συντελεστή 7% των άμεσων επιλέξιμων δαπανών της πράξης.

1. Κτίρια, εγκαταστάσεις και περιβάλλων χώρος
2. Μηχανήματα & Λοιπός Εξοπλισμός
   1. Παραγωγικός & Μηχανολογικός Εξοπλισμός
   2. Λοιπός εξοπλισμός
3. Εξοπλισμός (GREEN)
   1. Εξοπλισμός για βελτίωση Ενεργειακής Απόδοσης /Εξοικονόμησης Ενέργειας
   2. Εξοπλισμός κυκλικής οικονομίας
   3. Εξοπλισμός για την εγκατάσταση φωτοβολταικών σταθμών και συστημάτων αποθήκευσης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και κάλυψη των ιδίων αναγκών (αυτοπαραγωγή) (άρθρο 41 ΓAK & De minimis)
4. Πιστοποίηση Προϊόντων – Υπηρεσιών – Διαδικασιών
   1. Πιστοποίηση και συμμόρφωση προϊόντων σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και προαιρετικά πρότυπα ευρωπαϊκών χωρών ή /και χωρών εκτός Ε.Ε
   2. Πιστοποίηση υπηρεσιών & διαδικασιών σύμφωνα με εθνικά, εναρμονισμένα καθώς και λοιπά ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα
   3. Πνευματική ιδιοκτησία – Ευρεσιτεχνίες – Μεταφορά τεχνογνωσίας
5. Υπηρεσίες Σχεδιασμού Συσκευασίας – Ετικέτας – Branding
6. Δαπάνες Προβολής και Εξωστρέφειας (ΜΟΝΟ με καθεστώς De minimis)
7. Συμμετοχή σε εμπορικές εκθέσεις
8. Τεχνικές Μελέτες – Συμβουλευτικές Υπηρεσίες
   1. Τεχνικές μελέτες απαραιτήτως συνδεόμενες με πιστοποιημένες δαπάνες κατηγοριών 1, 2 και 3
   2. Συμβουλευτικές υπηρεσίες
9. Μεταφορικά Μέσα
10. Μισθολογικό κόστος νέων εργαζομένων – (νέο προσωπικό από 1 έως 3 ΕΜΕ)
11. Έμμεσες δαπάνες. (ΜΟΝΟ με καθεστώς De minimis)

Σημεία Κλειδιά:

• Επισημαίνεται ότι ο επιχορηγούμενος προϋπολογισμός του επενδυτικού σχεδίου δεν δύναται να υπερβαίνει το διπλάσιο του υψηλότερου κύκλου εργασιών που επετεύχθη σε μία από τις τρεις (ή λιγότερες εφόσον η επιχείρηση δεν διαθέτει για τρεις) κλεισμένες διαχειριστικές περιόδους του έτους που προηγείται της υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης
• Επιτρέπεται υποβολή αίτησης χρηματοδότησης μόνο σε μια από τις δράσεις «Δράση 1 – «Πράσινος Μετασχηματισμός ΜμΕ» και «Δράση 2 – «Πράσινη Παραγωγική Επένδυση ΜμΕ».
• Oι επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων του άρθρου 20 του ν.4557/2018 (Α΄ 139), ως ισχύει, πριν την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης
• H Δράση παρέχει τη δυνατότητα επιλογής του κανονισμού ενίσχυσης είτε με βάση τον Κανονισμό ΕΕ 651/2014 (ΓΑΚ) είτε με βάση τον Κανονισμό ΕΕ 1407/2013 (De Minimis) ως ισχύουν. Η επιχείρηση μπορεί να επιλέξει ένα εκ των δυο κανονισμών για την υποβολή τις αίτησης χρηματοδότησης. Η επιλογή είναι υποχρεωτική για την υποβολή της.
• Η μέγιστη διάρκεια ολοκλήρωσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του επενδυτικού σχεδίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τους είκοσι τέσσερις (24) μήνες, από την ημερομηνία έκδοσης της Απόφασης Ένταξης. Αιτήματα παράτασης υλοποίησης δύναται να υποβληθούν κατόπιν τεκμηριωμένης αιτιολόγησης και το ανώτατο μέχρι έξι (6)μήνες από την καταληκτική προθεσμία των είκοσι τεσσάρων (24) μηνών
• Κατά την υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης υποβάλλονται υποχρεωτικά δύο (2) προσφορές για κάθε δαπάνη, καθαρής αξίας άνω των 50.000€, διαφορετικά η εν λόγω δαπάνη θα περικόπτεται. Σε περίπτωση μη δυνατότητας προσκόμισης δεύτερης προσφοράς (π.χ ειδικές κατασκευές κ.λ.π) προσκομίζεται μία με σχετική αιτιολόγηση
• Η οικονομική συμμετοχή του δικαιούχου της ενίσχυσης πρέπει να ανέρχεται σε τουλάχιστον 25% των επιλέξιμων δαπανών, είτε μέσω ιδίων πόρων, είτε μέσω εξωτερικής χρηματοδότησης και με μορφή που δεν περιέχει στοιχεία κρατικής στήριξης, άλλως η αίτηση χρηματοδότησης θα απορρίπτεται.
• Ο δικαιούχος θα πρέπει να μην έχει προβεί, κατά τα δύο έτη που προηγούνται της αίτησης για ενίσχυση, σε μετεγκατάσταση στην επιχειρηματική εγκατάσταση στην οποία θα πραγματοποιηθεί η αρχική επένδυση για την οποία ζητείται η ενίσχυση, και δεσμεύονται ότι δεν θα το πράξουν εντός μέγιστης περιόδου δύο ετών μετά την ολοκλήρωση της αρχικής επένδυσης για την οποία ζητείται η ενίσχυση.

Διαδικασία:

• Οι αιτήσεις γίνονται ηλεκτρονικά μέσα από το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΟΠΣΚΕ). Αιτήσεις που δεν υποβάλλονται ηλεκτρονικά δεν δύναται να λάβουν ενίσχυση.
• Ως ημερομηνία έναρξης ηλεκτρονικής υποβολής των αιτήσεων χρηματοδότησης ορίζεται η Τετάρτη 22 Μαρτίου και ώρα 12:00.
• Η Πρόσκληση θα παραμείνει ανοιχτή προς υποβολή αιτήσεων μέχρι την εξάντληση του διαθέσιμου προϋπολογισμού ανά κατηγορία Περιφέρειας.
• Η αξιολόγηση των αιτήσεων χρηματοδότησης γίνεται με τη μέθοδο της άμεσης διαδικασίας (FiFo).

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης θα αξιολογηθούν με τήρηση σειράς προτεραιότητας, σύμφωνα με την ημερομηνία/ώρα ηλεκτρονικής υποβολής (οριστικοποίησης) στο ΟΠΣΚΕ.

Σημεία Κλειδιά:

• Επισημαίνεται ότι ο επιχορηγούμενος προϋπολογισμός του επενδυτικού σχεδίου δεν δύναται να υπερβαίνει το διπλάσιο του υψηλότερου κύκλου εργασιών που επετεύχθη σε μία από τις τρεις (ή λιγότερες εφόσον η επιχείρηση δεν διαθέτει για τρεις) κλεισμένες διαχειριστικές περιόδους του έτους που προηγείται της υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης
• Επιτρέπεται υποβολή αίτησης χρηματοδότησης μόνο σε μια από τις δράσεις «Δράση 1 – «Πράσινος Μετασχηματισμός ΜμΕ» και «Δράση 2 – «Πράσινη Παραγωγική Επένδυση ΜμΕ».
• Oι επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων του άρθρου 20 του ν.4557/2018 (Α΄ 139), ως ισχύει, πριν την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης
• Η μέγιστη διάρκεια ολοκλήρωσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του επενδυτικού σχεδίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τους είκοσι τέσσερις (24) μήνες, από την ημερομηνία έκδοσης της Απόφασης Ένταξης. Αιτήματα παράτασης υλοποίησης δύναται να υποβληθούν κατόπιν τεκμηριωμένης αιτιολόγησης και το ανώτατο μέχρι έξι (6)μήνες από την καταληκτική προθεσμία των είκοσι τεσσάρων (24) μηνών
• Κατά την υποβολή της αίτησης χρηματοδότησης υποβάλλονται υποχρεωτικά δύο (2) προσφορές για κάθε δαπάνη, καθαρής αξίας άνω των 50.000€, διαφορετικά η εν λόγω δαπάνη θα περικόπτεται. Σε περίπτωση μη δυνατότητας προσκόμισης δεύτερης προσφοράς (π.χ ειδικές κατασκευές κ.λ.π) προσκομίζεται μία με σχετική αιτιολόγηση
• Η υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου καλύπτεται από την δημόσια δαπάνη και την ιδιωτική συμμετοχή. Η ιδιωτική συμμετοχή του δικαιούχου (επιχείρηση) αποδεικνύεται με την εξόφληση των παραστατικών
• Όλες οι δαπάνες εξετάζονται κατά την πιστοποίησή τους για την επιλεξιμότητα τους, το εύλογο του κόστους καθώς και για τη σκοπιμότητά τους σε σχέση με το επενδυτικό σχέδιο της επιχείρησης. Σε περίπτωση που οι δαπάνες που πιστοποιούνται δεν κριθούν επιλέξιμες, εύλογες ή σχετικές με την επιλέξιμη δραστηριότητα της επιχείρησης, γίνεται δεκτό μόνο το ποσό που χαρακτηρίζεται ως επιλέξιμο, εύλογο και σχετικό.

Διαδικασία:

• Οι αιτήσεις γίνονται ηλεκτρονικά μέσα από το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΟΠΣΚΕ). Αιτήσεις που δεν υποβάλλονται ηλεκτρονικά δεν δύναται να λάβουν ενίσχυση.
• Ως ημερομηνία έναρξης ηλεκτρονικής υποβολής των αιτήσεων χρηματοδότησης ορίζεται η Τετάρτη 22 Μαρτίου και ώρα 12:00.
• Η Πρόσκληση θα παραμείνει ανοιχτή προς υποβολή αιτήσεων μέχρι την εξάντληση του διαθέσιμου προϋπολογισμού ανά κατηγορία Περιφέρειας.
• Η αξιολόγηση των αιτήσεων χρηματοδότησης γίνεται με τη μέθοδο της άμεσης διαδικασίας (FiFo).

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης θα αξιολογηθούν με τήρηση σειράς προτεραιότητας, σύμφωνα με την ημερομηνία/ώρα ηλεκτρονικής υποβολής (οριστικοποίησης) στο ΟΠΣΚΕ.