Περιεχόμενα Άρθρου
Ευρωπαϊκή Οδηγία ATAD 3
Στις 22 Δεκεμβρίου 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την Οδηγία Anti-Tax Avoidance Directive 3 ή ATAD 3, η οποία αποτελεί μια μέθοδο 7 σταδίων με στόχο την ταυτοποίηση εταιρειών που μπορούν να χαρακτηριστούν ως εικονικές εταιρείες (shell companies).
Ο λόγος δημοσίευσης της Οδηγίας ATAD 3 είναι πως πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), επιλέγουν να ιδρύσουν εικονικές εταιρείες με απώτερο σκοπό την φοροαποφυγή. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με δεδομένα της Ε.Ε., η ίδια υπολογίζει πως χάνει ετήσια έσοδα ύψους €20 δις. από την κατάχρηση των εικονικών εταιρειών.
Η Οδηγία ATAD 3 αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές του 2024.
Σε ποιους απευθύνεται η Ευρωπαϊκή Οδηγία ATAD 3
Η Οδηγία δύναται να εφαρμοστεί σε όλες τις οντότητες, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, οι οποίες:
- έχουν οικονομική δραστηριότητα,
- αποτελούν φορολογικό κάτοικο σε κράτος μέλος της Ε.Ε,
- μπορούν να λάβουν φορολογικό πιστοποιητικό σε κράτος μέλος της Ε.Ε.
Προσδιορισμός Εικονικών Εταιρειών: Μία Μέθοδος 7 Σταδίων
Για την εξακρίβωση των εικονικών εταιρειών, οι οποίες προσπαθούν να επωφεληθούν από συμβάσεις διπλής φορολογίας και άλλων Ευρωπαϊκών Οδηγιών, η Ευρωπαϊκή Οδηγία ATAD 3 θεσπίζει μια διαδικασία 7 σταδίων. Μέσα από τα 7 στάδια θα διαπιστώνεται κατά πόσο μια εταιρεία πληροί τα κριτήρια της ελάχιστης οικονομικής υπόστασης (minimum economic substance).
Διαβάστε επίσης:
Στάδιο 1: Αξιολόγηση ελάχιστης οικονομικής υπόστασης
Στο πρώτο στάδιο, η επιχείρηση περνάει μια αξιολόγηση 4 σημείων με σκοπό να κριθεί ως εν δυνάμει εικονική ή μη. Αν μια εταιρεία πληροί αθροιστικά τις παρακάτω προϋποθέσεις, τότε χαρακτηρίζεται ως εικονική και θα πρέπει μελλοντικά να προσκομίσει επιπρόσθετες πληροφορίες και στοιχεία που να αποδεικνύουν το αντίθετο:
- εντός των τελευταίων δύο ετών εμφανίζει παθητικό εισόδημα (π.χ. τόκοι, δικαιώματα, μερίσματα ή εισόδημα από ακίνητη περιουσία) μεγαλύτερο από το 75% των συνολικών της εσόδων,
- εμπλέκεται σε διασυνοριακές δραστηριότητες,
- έχει αναθέσει τη διαχείριση των καθημερινών λειτουργιών, καθώς και τη λήψη αποφάσεων κρίσιμων λειτουργιών της σε εξωτερικούς συνεργάτες,
- δεν εμπίπτει στην κατηγορία των οντοτήτων που εξαιρούνται*.
*Από την Οδηγία ATAD 3 εξαιρούνται οι ακόλουθες οντότητες: ρυθμιζόμενες χρηματοοικονομικές οντότητες, οντότητες τιτλοποίησης, οντότητες που απασχολούν τουλάχιστον πέντε πλήρους απασχόλησης υπαλλήλους ή μέλη του προσωπικού, οντότητες συμμετοχών που έχουν την κύρια δραστηριότητα της κατοχής μετοχών σε επιχειρησιακές δραστηριότητες και βρίσκονται στο ίδιο κράτος – μέλος με τους πραγματικούς δικαιούχους τους ή οντότητες συμμετοχών που βρίσκονται στο ίδιο κράτος – μέλος με τους μετόχους ή την τελική μητρική τους εταιρεία.
Στάδιο 2: Υποβολή στοιχείων στην ετήσια φορολογική δήλωση
Οι οντότητες που πληρούν αθροιστικά τις ανωτέρω προϋποθέσεις λαμβάνουν το χαρακτηρισμό της εικονικής εταιρείας και οφείλουν να προσκομίσουν στην ετήσια φορολογική τους δήλωση επιπρόσθετες πληροφορίες και στοιχεία που να επιβεβαιώνουν πως ικανοποιούν την ελάχιστη οικονομική υπόσταση.
Οι επιπρόσθετες πληροφορίες σχετίζονται με τους δείκτες ελάχιστης υπόστασης και αφορούν:
- την αποκλειστική ιδιοκτησία δικών τους εγκαταστάσεων (διεύθυνση και τύπος εγκατάστασης),
- την ύπαρξη δικού τους ενεργού τραπεζικού λογαριασμού εντός ΕΕ,
- το ύψος των εσόδων τους και τον τύπο αυτών,
- την απασχόληση τουλάχιστον ενός διευθυντή, ο οποίος είναι φορολογικός κάτοικος στην ίδια χώρα που υφίσταται η εταιρεία και, επίσης, ασχολείται αποκλειστικά με τις δραστηριότητες της εταιρείας ή η πλειοψηφία των εργαζομένων της εταιρείας είναι φορολογικοί κάτοικοι της ίδιας χώρας.
Η πλήρωση των ανωτέρω δεικτών ελάχιστης υπόστασης πρέπει να αποδεικνύεται επαρκώς από σχετικά έγγραφα, συνοδευτικά της φορολογικής δήλωσης.
Διαβάστε επίσης:
Στάδιο 3: Αξιολόγηση στοιχείων
Στο τρίτο στάδιο, γίνεται αξιολόγηση των στοιχείων που έχει προσκομίσει η εταιρεία και στην περίπτωση που διαπιστωθεί πως δεν πληρείται κάποιος από τους δείκτες ελάχιστης υπόστασης η εταιρεία προκρίνεται ως εικονική σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία ATAD 3.
Στάδιο 4: Αντίκρουση
Οι οντότητες που δεν πληρούν ακόμα και έναν από τους δείκτες ελάχιστης υπόστασης και προκρίνονται ως δυνητικά εικονικές, μπορούν ακόμη να αντικρούσουν το χαρακτηρισμό με την υποβολή νέων επιπρόσθετων αποδεικτικών στοιχείων σχετικών με την ίδρυση και τις επιχειρηματικές ενέργειες που πραγματοποιούν με σκοπό να αποδείξουν την εμπορική τους δραστηριότητα.
Στη συνέχεια, τα νέα επιπρόσθετα αποδεικτικά στοιχεία θα αξιολογηθούν από τη φορολογική αρχή της χώρας (κράτος – μέλος της ΕΕ), στην οποία αποτελεί φορολογικό κάτοικο η εταιρεία. Εφόσον, η φορολογική αρχή είναι ικανοποιημένη με τα ληφθέντα στοιχεία, τότε πιστοποιεί πως η εν λόγω εταιρεία δεν αποτελεί εικονική εταιρεία τουλάχιστον για το παρόν φορολογικό έτος. Η απόφαση αυτή δύναται να επεκταθεί για 5 ακόμα φορολογικά έτη, δηλαδή 6 στο σύνολο, με την προϋπόθεση πως η εταιρεία δεν θα μεταβάλλει τα στοιχεία τα οποία χρησιμοποίησε ως αποδεικτικά για την υπόθεσή της. Με το πέρας των 6 ετών, η οντότητα θα πρέπει να περάσει εκ νέου τη διαδικασία αξιολόγησης της ελάχιστης υπόστασης.
Στάδιο 5: Αποφυγή φορολογικών συνεπειών
Εάν η φορολογική αρχή της οντότητας κρίνει με βάση τα νέα στοιχεία πως η οντότητα πληροί τις προϋποθέσεις της ελάχιστης υπόστασης και η ύπαρξή της δεν αποτελεί μέρος μιας στρατηγικής επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού (aggressive tax planning), τότε πιστοποιεί πως η εν λόγω οντότητα δεν αποτελεί εικονική εταιρεία, τουλάχιστον για το παρόν φορολογικό έτος. Η απόφαση αυτή δύναται να επεκταθεί για 5 ακόμα φορολογικά έτη, δηλαδή 6 στο σύνολο, με την προϋπόθεση πως η εταιρεία δεν θα μεταβάλλει τα στοιχεία τα οποία χρησιμοποίησε ως αποδεικτικά για την υπόθεσή της.
Διαβάστε επίσης:
Στάδιο 6: Φορολογικές συνέπειες
Εφόσον, οι φορολογικές αρχές του εκάστοτε κράτους – μέλους έχουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται ώστε να χαρακτηρίσουν την εταιρεία ως εικονική, τότε η εταιρεία χάνει το δικαίωμα λήψης πιστοποιητικού φορολογικής κατοικίας. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, πως πλέον η εταιρεία:
- δεν φέρει το δικαίωμα της προστασίας διμερών συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας,
- δεν δικαιούται την εφαρμογή της Οδηγίας μητρικών – θυγατρικών για την απαλλαγή από την παρακράτηση του φόρου στα μερίσματα,
- δεν δικαιούται την εφαρμογή της Οδηγίας για τα δικαιώματα και τους τόκους.
Το εκάστοτε κράτος – μέλος θα καθορίσει τις κυρώσεις που θα επιβάλλει στις εικονικές εταιρείες που είναι εγκατεστημένες στο εσωτερικό του. Η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνιστά την επιβολή προστίμου κατ’ ελάχιστον ίσο με το 5% του τζίρου της εικονικής εταιρείας.
Φυσικά, οι εταιρείες έχουν το δικαίωμα να προβάλλουν επιχειρήματα και αποδείξεις για το αντίθετο. Εάν η ένσταση δεν γίνει αποδεκτή από τις φορολογικές αρχές, το πρόστιμο ισχύει για την οικεία χρήση και για άλλα 5 έτη, εφόσον δεν μεταβληθούν οι πραγματικές συνθήκες.
Στάδιο 7: Διαμοιρασμός πληροφοριών μεταξύ κρατών-μελών
Για τη διευκόλυνση της διαδικασίας αναγνώρισης εικονικών εταιρειών, οι πληροφορίες που συλλέγουν τα κράτη – μέλη μέχρι το Στάδιο 2 διαμοιράζονται αυτόματα μεταξύ αυτών εντός 30 ημερών από τη συγκέντρωσή τους μέσω ενός κεντρικού συστήματος δεδομένων.
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η Οδηγία ATAD 3
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την Οδηγία ATAD 3 στις 17 Ιανουαρίου 2023 και αναμένεται από τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. να συμμορφωθούν με τις διατάξεις της έως τις 30 Ιουνίου 2023, ώστε να πραγματοποιηθεί η εφαρμογή της από την 1η Ιανουαρίου 2024.
Επισημαίνουμε εδώ, πως αν δεν αλλάξουν οι σχετικές ημερομηνίες και η Οδηγία τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2024 τότε για την αξιολόγηση των οντοτήτων, οι φορολογικές αρχές θα λάβουν υπόψη τους στοιχεία σχετικά με τα κριτήρια αξιολόγησης και τους δείκτες ελάχιστης υπόστασης μέχρι και δύο (2) φορολογικά έτη πριν, δηλαδή την 1η Ιανουαρίου 2022.
Πώς μπορεί να σας βοηθήσει η QBC;
Παρακολουθώντας τις τελευταίες εξελίξεις της φορολογικής νομοθεσίας η QBC είναι δίπλα σας να σας βοηθήσει να επιτύχετε τη μέγιστη φορολογική συμμόρφωση και ωφέλεια για την επιχείρησή σας.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με φορολογικά θέματα επιχειρήσεων μπορείτε να επικοινωνήσετε τηλεφωνικώς στο 216 900 7576 ή να υποβάλετε αίτημα επικοινωνίας.
